Jednym z głównych filarów Polskiego Ładu, a tym samym wzbudzającym chyba najwięcej kontrowersji, jest przewidziana w nim reforma fiskalna.  Osoby związane z obozem rządzącym wskazują na historyczną wręcz obniżkę podatków, natomiast eksperci i związki przedsiębiorców, nota bene operujący tym samym określeniem mówią o historycznym realnym wzroście obciążeń dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Mając na uwadze fakt, że obciążenia to nie jedynie podatki, ale  również inne daniny publiczne (m. in. składki na ubezpieczenia zdrowotne), poniekąd, można zgodzić się z każdą ze stron.

Proponowane zmiany w sposób bezpośredni dotyczyć mają wszystkich form opodatkowania jednoosobowej działalności, a pośrednio również wpłyną na realne obciążenie dla członków zarządu i prokurentów.

1. Karta podatkowa

Karta podatkowa to najprostsza forma opodatkowania, umożliwiająca określonym podatnikom odprowadzanie stałej formy podatku bez względu na faktycznie uzyskiwane przychody. Z uwagi na jej prostotę (brak obowiązku prowadzenia ksiąg, odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy, składania zeznań podatkowych) oraz relatywnie atrakcyjną wysokość podatku forma ta cieszy się dużą popularnością m.in. wśród przedstawicieli zawodów medycznych.  Pomimo, iż rozliczając się kartą podatkową nie ma możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu, to jednak,  zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym, podatek dochodowy w formie karty podatkowej obniża się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone w roku podatkowym. Tajemnicą poliszynela jest fakt, że stała wielkość składki zdrowotnej przeczy wprowadzanej koncepcji progresywności świadczenia, podobnie jak niezgodne z założeniami programowymi jest odliczanie składki zdrowotnej od podatku. W odróżnieniu od innych form opodatkowania, wszelkie zmiany w sposobie naliczania podatku przy karcie podatkowej, tj. uzależnienie jego wysokości od przychodu lub dochodu, w oczywisty sposób przeczyło by jej istocie.  Rozwiązaniem nie pozostawiającym pola do nadużyć, a przy tym najprostszym było zatem wyłączenie możliwości składania wniosków o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej od 1 stycznia 2022 roku. Z formy tej w dalszym ciągu będą mogli korzystać podatnicy rozliczający się kartą na dzień 31 grudnia 2021 roku, z zastrzeżeniem, że każda późniejsza zmiana sposobu opodatkowania, na zawsze zamyka drogę do ponownego rozliczania podatku kartą podatkową.

Wprowadzona zmiana, z uwagi na beneficjentów tej formy opodatkowania, dotknie głównie przedstawicieli wolnych zawodów i innych mikro przedsiębiorców. Co więcej w sposób pośredni może różnicować warunki prowadzenia działalności gospodarczej, zapewniając części przedsiębiorstw z danego sektora rynku potencjalnie korzystniejszy sposób naliczania podatku i w efekcie wzrost konkurencyjności, w stosunku do przedsiębiorstw o większych obciążeniach publicznych.

• Ryczałt

W doniesieniach medialnych, podkreśla się, że dla wielu zawodów stawki ryczałtowe ulegną obniżeniu. Co więcej, sami rządzący wskazują ryczałt, jako alternatywę dla podatku liniowego, który po wprowadzeniu Polskiego Ładu będzie dla większości przedsiębiorców najmniej atrakcyjną formą odprowadzania podatku. Obniżki z 15 do 12% przewidziano dla działających w branży IT (programistów, informatyków), a z 17% na 14% dla przedstawicieli zawodów medycznych (lekarzy, pielęgniarek, dentystów) oraz podmiotów świadczących usługi architektoniczne i inżynierów.  Nie oznacza to automatycznie jednak, że wykonujący wyżej wskazane zawody zostaną faktycznymi beneficjentami wprowadzanych zmian z uwagi na modyfikację w zakresie naliczania składki zdrowotnej.  Dotychczasowa wielkość obciążeń w stałej zryczałtowanej formie, zostanie zastąpiona składką w wysokości 1/3 ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.  W zaproponowanym projekcie nie przewidziano maksymalnej wysokości składki zdrowotnej, a  uzależniono ją wprost od osiąganego przychodu.

            W praktyce zatem  realne obciążenie przedstawicieli zawodów medycznych, po obniżeniu stawki ryczałtu na 14% i doliczeniu składki zdrowotnej w wysokości 4,7%, wyniesie 18,7%  przychodu. Trudno mówić o jakiekolwiek atrakcyjności takiej zmiany, w zestawieniu z dotychczasowym 19% podatkiem liniowym obliczanym od dochodu czy kartą podatkową.

• Podatek liniowy

Wprowadzenie Polskiego Ładu w zaprezentowanej przez rządzących formie to tak naprawdę konieczność zmiany formy opodatkowania dla większości przedsiębiorców rozliczających się liniowo. Tutaj system zadziała prosto, oprócz 19 % podatku dochodowego, zostanie nałożony obowiązek odprowadzania 9% składki zdrowotnej niepodlegającej odliczeniu od podatku. Ponadto, w przeciwieństwie do rozliczenia skalą,  odprowadzający podatek liniowy nie skorzystają z kwoty wolnej od podatku czy możliwości rozliczania się razem z małżonkiem, ani z wprowadzanej ulgi podatkowej, którą objęte zostaną osoby osiągające przychód ze stosunku pracy.  Podobnie jak w przypadku skali czy ryczałtu, w skutek źle rozumianego solidaryzmu społecznego, nie przewiduje się żadnego górnego limitu wysokości składki zdrowotnej. Przewidziano natomiast jej minimalną wysokość zależną od minimalnego wynagrodzenia.

Z uwagi na powyższe, to podmioty korzystające z tej formy podatku (ok. 700 000 podatników) będą wielkimi przegranymi wprowadzanych reform.

• Skala podatkowa

Mechanizm przy skali podatkowej działa w sposób tożsamy do podatku liniowego, tj.  aktualną stawkę podatkową należy powiększyć o 9% z tytułu składki zdrowotnej. Realne obciążenie zostanie jednak zmniejszone, w skutek wprowadzenia dwóch flagowych zmian Polskiego Ładu, czyli 30 000 zł kwoty wolnej od podatku oraz podniesienia drugiego progu podatkowego do kwoty 120 000 zł.  Tym samym w zależności od osiągniętego dochodu, wielkość obciążeń ma kształtować się następująco:

1. Dla dochodu do 30 000 zł: 9% z tytułu składki zdrowotnej
2. Dla dochodu od 30 000 zł do 120 000 zł : 26% (9% składka + 17% PIT)
3. Dla dochodu od 120 000 zł do 1 mln: 41% (9% składka + 32% PIT).

Dodatkowo  od 2019 roku  podmioty osiągające dochód powyżej 1 mln złotych, odprowadzają tzw. „daninę solidarnościową” w wysokości 4% od nadwyżki powyżej 1 mln.

• Opodatkowanie osób sprawujących funkcję na podstawie aktu powołania

Przedłożony projekt ustawy rozszerza katalog podmiotów objętych obligiem odprowadzania składek zdrowotnych o „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”. Tym samym  dla takich podmiotów rozliczających się skalą podatkową realne obciążenie wzrośnie o dodatkowe 9%., więc w przypadku przekroczenia drugiego progu wyniesie 41%.  Według statystyk około 80% spółek z ograniczoną odpowiedzialnością wybiera swoje władze właśnie na podstawie aktu powołania i w zdecydowanej większości nie są to podmioty o ogromnych zyskach i wynagrodzeniach osób zarządzających. Niczym wyjątkowym jest fakt, że osoby  wybierane aktem powołania na członków zarządu  sprawują taką funkcję w kilku spółkach, i tym samym od każdego takiego wynagrodzenia pobierana będzie dodatkowo 9% składka zdrowotna.

Polski Ład jest zatem prawdziwą podatkową rewolucją dla osób prowadzących działalność gospodarczą bądź zarządzających spółkami.

Drastyczny  wzrost obciążeń z jednoczesnym nałożeniem nowych obowiązków takich jak  konieczność obliczania dochodu do 10-tego każdego miesiąca celem obliczenia składki czy wprowadzanie dochodowych odpowiedników „JPK-ów”, a przy tym wprowadzanie zmian już od 1 stycznia 2022 roku, może powodować różne próby nie zawsze legalnej optymalizacji podatkowej czy rozwój szarej strefy.

Należy jednak pamiętać, że póki co mamy do czynienia jedynie z projektem (i to nota bene zawierającym kilka ciekawych rozwiązań), który poddawany jest konsultacjom między innymi z przedsiębiorcami i dopiero we wrześniu, zgodnie z założeniem, poznamy finalną wersję wprowadzanych reform.

r.pr Rafał Zieliński

Kancelaria Radców Prawnych

Włocławek

www.jrkancelaria.com

<a href=”https://pl.freepik.com/zdjecia/biznes”>Biznes zdjęcie utworzone przez rawpixel.com – pl.freepik.com</a>